Crew project

Δώστε προσοχή στα μικρά πράγματα. Μετατρέπονται σε μεγάλα πράγματα
-Jocko Willink

Η κριτική παρατήρηση είναι η ικανότητα να παρατηρεί κανείς μικρές λεπτομέρειες ή να τις αποκτά μέσω ανάλυσης που επιτρέπει το χειρισμό καταστάσεων με μεγαλύτερη διακριτικότητα. Οι δεξιότητες παρατήρησης μάς ενημερώνουν για αντικείμενα, γεγονότα, στάσεις και φαινόμενα χρησιμοποιώντας μία ή περισσότερες αισθήσεις, διαμορφώνοντας έτσι τη βάση για αποτελεσματική και γόνιμη επικοινωνία. Η κριτική παρατήρηση ανήκει στην κατηγορία των λεγόμενων soft skills, αλλά μπορεί να φέρει δυνατά αποτελέσματα.

Στο σύγχρονο εργασιακό χώρο, η κριτική παρατήρηση δίνει στους εργαζομένους τη δυνατότητα να διακρίνουν ένα πρόβλημα πριν καν εμφανιστεί στον ορίζοντα και να ερμηνεύσουν ερευνητικά δεδομένα προκειμένου να ανταποκριθούν στις εξελισσόμενες ανάγκες. Αυτό γίνεται ολοένα και πιο σημαντικό, καθώς οι εργαζόμενοι αναμένεται να προσφέρουν περισσότερες ερμηνευτικές λύσεις, όχι απλώς να εκτελούν μηχανικά τα καθήκοντα που τους έχουν ανατεθεί χωρίς να αυτοσχεδιάζουν.

Η ικανότητα να διακρίνετε κάποιες μικρές διαφορές στην ομιλία ή τις καταστάσεις εμβαθύνει τη στρατηγική αξία που μπορεί να φέρει κάποιος στο φορέα για τον οποίο εργάζεται. Ακούγεται αρκετά εύκολο: να δίνουμε προσοχή σε μικρές λεπτομέρειες που διαφορετικά θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητες, είτε στη συμπεριφορά και την εμφάνιση των άλλων, είτε στην κατάσταση γύρω μας. Όμως, η κριτική παρατήρηση είναι μια πραγματική δεξιότητα που απαιτεί συνεχή εξάσκηση.

«Μάθετε να δίνετε προσοχή στα μικρά πράγματα. Συχνά παραβλέπουμε τις μικρές ενδείξεις των καταστάσεων και μετά αναρωτιόμαστε γιατί τα πράγματα εξελίχθηκαν με τον τρόπο που εξελίχθηκαν. Δώστε προσοχή. Τα μικρά πράγματα έχουν σημασία. Έχουν λιγότερη σημασία, αλλά έχουν σημασία»,

λέει ο Jocko Willink*, που ανήκε στην Ομάδα Υποβρύχιων Καταστροφών (Ο.Υ.Κ.) για είκοσι χρόνια, ανεβαίνοντας στην ιεραρχία για να καταφέρει να γίνει ο διοικητής της Task Unit Bruiser – της Μονάδας Ειδικών Επιχειρήσεων με τα περισσότερα παράσημα του Πολέμου στο Ιράκ.  

Χρήσιμες συμβουλές για εξάσκηση

Να είστε περίργος

Η περιέργεια είναι το πρώτο κλειδί για κάθε είδους παρατήρηση. Δείξτε ενδιαφέρον για το άτομο/φαινόμενο/κατάσταση με το οποίο αλληλεπιδράτε και θα είναι πιο εύκολο να εντοπίσετε λεπτομέρειες που διαφορετικά μπορεί να παραλείπατε. Ο Σέρλοκ Χολμς και η περίφημη μέθοδος εξαγωγής του θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως το χαρακτηριστικό παράδειγμα κριτικής παρατήρησης. Ο Χολμς δεν ανέλυε απλώς αυτό που περίμενε να δει, αλλά ήταν περίεργος για μικροσκοπικά πράγματα που τον οδήγησαν σε κάτι απροσδόκητο.

Επιθεωρητής: “Υπάρχει κάποιο σημείο στο οποίο θα θέλατε να επιστήσετε την προσοχή μου;”

Χολμς: «Στο περίεργο περιστατικό του σκύλου τη νύχτα».

Επιθεωρητής: «Ο σκύλος δεν έκανε τίποτα τη νύχτα».

Χολμς: «Αυτό ήταν το περίεργο περιστατικό».

Αυτή η απλή εξαγωγή συμπεράσματος δείχνει την έκταση της προσοχής του Χολμς στη λεπτομέρεια και τη συνειδητοποίησή του ότι μερικές φορές οι πιο σημαντικές ενδείξεις είναι τα γεγονότα που δεν συνέβησαν. Ο Χολμς συνειδητοποιεί ότι ο δράστης του εγκλήματος πρέπει να ήταν κάποιος γνωστός στο σπίτι, καθώς ο σκύλος δεν γάβγισε όταν ο δράστης πλησίασε.

Να συμπεριφέρεστε περισσότερο σαν να είστε ένορκος δικαστηρίου

Το πρότυπο για καλή κριτική παρατήρηση είναι επίσης ένας Ένορκος #8, ο Ντέιβις (που απεικονίζεται από τον αείμνηστο Χένρι Φόντα). Είναι ο κύριος πρωταγωνιστής στο τηλεπαιχνίδι και την ταινία 12 Angry Men, το όγδοο από τα δώδεκα μέλη των ενόρκων. Στο 12 Angry Men, ο χαρακτήρας του Fonda αρνείται να δεχτεί την άποψη των άλλων 11 ενόρκων ότι το έφηβο αγόρι που κατηγορείται είναι προφανώς ένοχο.

Ο ένορκος #8 σημειώνει λεπτομέρειες σχετικά με την εν λόγω υπόθεση δολοφονίας που άλλοι έχουν παραλείψει. Σιγά σιγά οι υπόλοιποι ένορκοι κερδίζονται, καθώς οι επιφυλάξεις τους ξεπερνιούνται και πείθονται ότι υπάρχουν λάθη στα στοιχεία εναντίον του κατηγορουμένου. 

Να συμπεριφέρεστε περισσότερο σαν να είστε ένορκος δικαστηρίου 

Η κριτική παρατήρηση απαιτεί μια σκεπτικιστική προοπτική. Χρειάζεται χρόνο και ενέργεια. Αναρωτηθείτε τι σας λένε, ψάξτε πιο βαθιά από τις αρχικές σας εντυπώσεις και μη μένετε σε ένα επιφανειακό επίπεδο. Μην αποδέχεστε τη συμβατική σοφία ή τους μύθους και τις φήμες που τείνουν να κυκλοφορούν σε επιχειρήσεις και οργανισμούς. Στέφαν Στερν, καθηγητής στην πρακτική διαχείρισης που επισκέφτηκε το Cass Business School του Λονδίνου. Ο σκεπτικισμός και η κριτική παρατήρηση σπάνια κάνουν ένα άτομο συμπαθητικό και δημοφιλές στα μάτια των άλλων. Επομένως, πρέπει αυτά τα δύο να αξιοποιούνται σωστά. Ωστόσο, μια τέτοια σκέψη μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αποφυγή πολλών περιττών και επιζήμιων λαθών, τόσο σε προσωπικές σχέσεις, όσο και σε επαγγελματικούς τομείς.